بررسی ارتباط آدنوزین دی آمیناز با برخي از ميانجي هاي التهابي سرم خون در گاوهای مبتلا به تیلریوز WORD

چکیده

بررسی ارتباط آدنوزین دی آمیناز با برخي از ميانجيهاي التهابي سرم خون در گاوهای مبتلا به تیلریوز

به منظور بررسی ارتباط آنزيم آدنوزين دآميناز با برخي از ميانجي­هاي التهابي (اینترلوکین­های 1و 6 واينترفرون گاما و فاكتور نكروزكننده تومور آلفا ( در تیلریوز گرمسيري گاو، نمونه­هاي خون و سرم از 49 رأس گاو آلوده و 15 رأس گاو غير آلوده جمع آوري شد پارامترهاي هماتولو‍ژي و بيوشيميايي در هر دو گروه با روشهاي استاندارد اندازه_­ گيري شدند. نتايج نشان داد كه تعداد گلبول­هاي قرمز، ميزان هموگلوبين، ميزان هماتوکريت در حيوانات آلوده کاهش يافته و همه اين ها مؤيد بروز کم خوني در آن ها بود. افزون بر اين، تعداد لنفوسیت­ و مونوسیت­ و ائوزینوفیل در حيوانات آلوده بيشتر بود فعاليت آدنوزین دآمیناز و مقادير اینترلوکین­های 1و 6 واينترفرون گاما و فاكتور نكروزكننده تومور آلفا در حيوانات آلوده بيشتر از حيوانات غيرآلوده بود. اين يافته ها همراه با لنفوسيتوز در گردش خون محيطي مؤيد پاسخ ايمني فعال در برابر عفونت و نيز در برابر واكنش هاي التهابي مربوطه در بافت هاي مختلف هستند. با اين حال، همبستگي معني داري بين ميزان پارازيتمي، فعاليت آدنوزين دآميناز و سيتوكين هاي التهابي وجود نداشت. مقادير بالاي فعاليت آدنوزين دآميناز در گاوهاي آلوده احتمالا شاخص مهمي است كه روشن شدن نقش آن در پاتوژنز يا ايمونوپاتوژنز تيلريوز گرمسيري گاو، نيازمند مطالعات بيشتري است.

فهرست مطالب

فصل اول: (مقدمه و هدف) .... 9

فصل دوم: (کلیات)

1-2- تاریخچه ...........................................................................................................................................................11

2-2- تیلریا و طبقه بندی آن ............................................................................................................................... 12

3-2- تیلریا آنولاتا ................................................................................................................................................... 13

4-2- مورفولوژی ...................................................................................................................................................... 13

5-2- سیر تکاملی انگل .......................................................................................................................................... 14

1-5-2- مرحله شیزوگونی در بدن گاو ........................................................................................................... 15

2-5-2- مرحله گاموگونی انگل در بدن کنه ................................................................................................. 16

3-5-2- مرحله اسپروگونی در بدن کنه ......................................................................................................... 16

6-2- روش انتقال تیلریا ......................................................................................................................................... 17

1-6-2- انتقال مکانیکی .................................................................................................................................... 17

2-6-2- انتقال مرحله­ای ................................................................................................................................... 17

3-6-2- انتقال داخل رحمی ............................................................................................................................ 18

4-6-2- انتقال از طریق تخم ........................................................................................................................... 18

7-2- بیماریزایی ...................................................................................................................................................... 18

8-2- نشانه­های بالینی ........................................................................................................................................... 23

9-2- جراحات کالبدگشایی .................................................................................................................................. 25

1-9-2- جراحات ماکروسکوپیک .................................................................................................................... 25

2-9-2- جراحات میکروسکوپیک ................................................................................................................... 25

 

 

عنوان صفحه

 

10-2- درمان ........................................................................................................................................................ 25

11-2- آدنوزین دآمیناز ........................................................................................................................................ 26

12-2- سیتوکین­ها ............................................................................................................................................... 27

1-12-2- ویژگی کلی سیتوکین­ها ............................................................................................................ 28

2-12-2- اعمال سیتوکین­ها ....................................................................................................................... 29

3-12-2- سیتوکین­های مؤثر در ایمنی ................................................................................................... 29

4-12-2- اینترلوکین-6 .............................................................................................................................. 30

5-12-2- اینترلوکین-1 بتا ........................................................................................................................ 31

6-12-2- عامل نکروز دهنده تومور (TNFα) ........................................................................................ 31

7-12-2- سیتوکین­های ایمنی اختصاصی، مؤثر در التهاب ایمنی ................................................... 33

1-7-12-2- اینترفرون گاما (IFNγ) .................................................................................................. 33

 

فصل سوم: (روش کار)

1-3- مواد و وسایل مورد نیاز ........................................................................................................................... 35

2-3- روش کار ..................................................................................................................................................... 35

1-2-3- نمونه­گیری ........................................................................................................................................ 35

2-2-3- روش­های محاسبه شاخص­های گلبول قرمز .............................................................................. 36

3-2-3- اندازه­گیری آدنوزین دآمیناز ......................................................................................................... 37

1-3-2-3- اساس روش کار ..................................................................................................................... 37

2-3-2-3- معرف­ها ................................................................................................................................... 37

3-3-2-3- روش­ اسپکتروفتومتری ........................................................................................................ 38

4-3-2-3- روش محاسبه ....................................................................................................................... 38

4-2-3- اندازه­گیری TNFα ..........................................................................................................................38

1-4-2-3- اساس روش کار .................................................................................................................... 38

2-4-2-3- محتویات کیت ....................................................................................................................... 39

3-4-2-3- آماده­سازی محلول­های مورد نیاز ...................................................................................... 39

4-4-2-3- روش کار ....................................................................................................................................... 40

5-2-3- اندازه­گیری IFN γ .......................................................................................................................... 41

1-5-2-3- اساس روش کار ...................................................................................................................... 42

2-5-2-3- محتویات کیت ........................................................................................................................ 42

3-5-2-3- آماده­سازی محلول­های مورد نیاز....................................................................................... 42

4-5-2-3-روش کار .................................................................................................................................. 43

6-2-3- اینترلوکین-1 بتا .............................................................................................................................. 44

7-2-3- اینترلوکین-6 .................................................................................................................................... 44

8-2-3- روش آماری ....................................................................................................................................... 45

 

فصل چهارم: (نتایج) ................................................................................................................................... 46

 

فصل پنجم: (بحث و نتیجه­گیری) ...................................................................................................... 73

پیشنهادات .............................................................................................................................................................. 79

 

 

فهرست منابع و مآخذ

منابع فارسی ........................................................................................................................................................... 80

منابع انگلیسی ........................................................................................................................................................ 81

فهرست جداول

جدول شماره 1-4: میزان پارامترهای هماتولوژیک خون گاوهای سالم و آلوده به

تیلریا آنولاتا ........................................................................................................................................................ 48

جدول شماره 2-4: میزان آدنوزین دآمیناز و میانجی­های التهابی در سرم خون

گاوهای سالم و آلوده به تیلریا آنولاتا ............................................................................................................. 49

جدول شماره 3-4: میزان پارامترهای هماتولوژیک خون گاوهای سالم و آلوده به

تیلریا آنولاتا با درصدهای مختلف پارازیتمی .............................................................................................. 50

جدول شماره 4-4: میزان آدنوزین د­آمیناز و میانجی­های التهابی در سرم خون

گاوهای سالم و آلوده با درصدهای مختلف پارازیتمی .............................................................................. 51

جدول شماره 5-4: همبستگی میان پارامترهای هماتولوژیک، آدنوزین دآمیناز

و میانجی­های التهابی سرم خون گاوهای سالم ........................................................................................... 52

جدول شماره 6-4: همبستگی میان پارامترهای هماتولوژیک، آدنوزین دآمیناز

و میانجی های التهابی سرم خون گاوهای آلوده به تیلریا آنولاتا ............................................................ 53

جدول شماره 7-4: همبستگی میان پارامترهای هماتولوژیک، آدنوزین دآمیناز و میانجی­های

التهابی سرم خون گاوهای آلوده به تیلریا آنولاتا با میزان پارازیتمی کمتراز2 درصد .......................... 54

جدول شماره 8-4: همبستگی میان پارامترهای هماتولوژیک، آدنوزین دآمیناز و میانجی­های

التهابی سرم خون گاوهای آلوده به تیلریا آنولاتا با میزان پارازیتمی بین 2 تا 4 درصد ...................... 55

جدول شماره9-4: همبستگی میان پارامترهای هماتولوژیک، آدنوزین دآمیناز و میانجی­های

التهابی سرم خون گاوهای آلوده به تیلریا آنولاتا با میزان پارازیتمی بیشتر از 4 درصد ..................... 56

فهرست نمودارها

نمودار 1-4: همبستگی منفی معنی­داری میان درصد پارازیتمی و میزان RBC

در گاوهای مبتلا به تیلریوز ناشی از تیلریا آنولاتا ............................................................................... 57

نمودار2-4: همبستگی منفی معنی­داری میان درصد پارازیتمی و میزان هموگلوبین

گاوهای آلوده به تیلریوز ناشی از تیلریا آنولاتا ...................................................................................... 58

نمودار 3-4: همبستگی منفی معنی­داری میان درصد پارازیتمی و میزان هماتوکریت

گاوهای آلوده به تیلریوز ناشی از تیلریا آنولاتا ...................................................................................... 59

نمودار 4-4: همبستگی میان درصد پارازیتمی و میزان MCV گاوهای آلوده به

تیلریوز ناشی از تیلریا آنولاتا .................................................................................................................... 60

نمودار5-4: همبستگی منفی میان درصد پارازیتمی و میزان MCH گاوهای آلوده

به تیلریوز ناشی از تیلریا آنولاتا ..................................................................................................................61

نمودار6-4: همبستگی میان درصد پارازیتمی و میزان MCHCگاوهای آلوده

به تیلریوز ناشی از تیلریا آنولاتا ............................................................................................................... 62

نمودار7-4: همبستگی میان درصد پارازیتمی و میزان گلبول­های سفید گاوهای

آلوده به تیلریوز ناشی از تیلریا آنولاتا ....................................................................................................... 63

نمودار8-4: همبستگی منفی معنی­دار میان درصد پارازیتمی و میزان لنفوسیت گاوهای

آلوده به تیلریوز ناشی از تیلریا آنولاتا ..................................................................................................... 64

نمودار9-4: همبستگی میان درصد پارازیتمی و میزان نوتروفیل گاوهای آلوده به

تیلریوز ناشی از تیلریا آنولاتا ..................................................................................................................... 65

نمودار10-4: همبستگی میان درصد پارازیتمی و میزان مونوسیت گاوهای آلوده

به تیلریوز ناشی از تیلریا آنولاتا ................................................................................................................ 66

 

 

 

عنوان صفحه

 

نمودار11-4: همبستگی مثبت معنی­دار میان درصد پارازیتمی و میزان ائوزینوفیل گاوهای

آلوده به تیلریوز ناشی از تیلریا آنولاتا ..................................................................................................... 67

نمودار12-4: همبستگی میان درصد پارازیتمی و میزان آدنوزین دآمیناز گاوهای

آلوده به تیلریوز ناشی از تیلریا آنولاتا ...................................................................................................... 68

نمودار13-4: همبستگی میان درصد پارازیتمی و میزاناینترلوکین- 1بتا گاوهای

آلوده به تیلریوز ناشی از تیلریا آنولاتا .................................................................................................... 69

نمودار14-4: همبستگی میان درصد پارازیتمی و میزاناینترلوکین- 6 گاوهای

آلوده به تیلریوز ناشی از تیلریا آنولاتا ..................................................................................................... 70

نمودار15-4: همبستگی میان درصد پارازیتمی و میزانTNFα گاوهای

آلوده به تیلریوز ناشی از تیلریا آنولاتا ..................................................................................................... 71

نمودار16-4: همبستگی میان درصد پارازیتمی و میزانIFN γ گاوهای

آلوده به تیلریوز ناشی از تیلریا آنولاتا ..................................................................................................... 72

«فصل اول»

«مقدمه وهدف»

تیلریوز بیماری حاد و کشنده ای است که سالانه تلفات و خسارات زیادی را به صنعت دامپروری کشور تحمیل می­کند. عفونت حاد بیشتر در گاوهای خالص و دورگ دیده می­شود اما گاوهای بومی از مقاومت بیشتری نسبت به این انگل برخودار هستند. در این بیماری کم خونی ناشی از همولیز خارج عروقی رخ می­دهد. اشكال داخل لكوسيتي تيلريا كه شيزونت ناميده مي­شوند معمولاً در داخل سيتوپلاسم لكوسيت­ها جاي دارند و در بيشتر موارد تمام سيتوپلاسم را اشغال نموده و لكوسيت­ها را متلاشي می­نمايند.شیزونت تیلریا ابتدا سبب افزایش سلول­های سیستم لنفاویشده (لنفوپرولیفراتیو) و بعد از آن سبب تخریب سلول­های فوقمی­شود.آدنوزین دآمینازآنزیمی است که باعث دآمینه شدن آدنوزین و تبدیل آن به اینوزین و داکسی اینوزین می‌شود. آنزیم فوق در بیماران مبتلا به نقص ایمنی شدید(SCID)، وجود ندارد. آدنوزین اضافی از مسیرهای دیگری به محصولات مختلفی تبدیل می‌شود که تجمع این محصولات در سلول‌های مختلف باعث بروز مشکلاتی می‌شود. آدنوزین در این سلول‌ها بهdATP، داکسی آدنوزین وS-آدنوزیل همو سیستین تبدیل می‌شود و در نتیجه مقدار این متابولیت‌ها در پلاسما افزایش می‌یابد. dATP بصورت آلوستریک عمل آنزیم ریبو نوکلئوتید ردوکتاز را متوقف می‌کند. در اثر توقف عمل این آنزیم میزان مولکول‌های پیش ساز لازم برای سنتز DNA در سلول کاهش میابد وسنتز DNA متوقف می‌شود. با تزریق آنزیم آدنوزین دآمیناز به این بیماران، می‌توان آنها را درمان کرد. آنزيم آدنوزين دآميناز تبديل شدن آدنوزين به اينوزين را کاتاليز می‌کند. افزایش آنزيم آدنوزين دآميناز در تعدادی از بیماری­های وابسته به ایمنی از جمله آرتریت روماتوئید گزارش شده است. اين آنزيم در تکثير و تمايز لنفوسيت‌هایT نقش دارد. با توجه به نقش آنزيم آدنوزين دآميناز در تکثير و تمايز لنفوسيت‌هایT و نیز تغييرات اين لنفوسيت­ها در بيماري تيلريوز تصميم گرفته شد تا در پژوهش حاضر ارتباط آنزيم آدنوزين دآميناز با برخي از ميانجي­هاي التهابي (اینترلوکین های 1و 6 و (TNFα , IFN γكه در تغييرات لنفوسيت هاي خون و ايمني حيوان مبتلا نقش دارند مورد بررسي قرار گیرند.

تاکنون در زمینه تغییرات پروتئین­های مرحله ی حاد در تیلریوز گاوی و گوسفندی تحقیقاتی انجام شده است که در این رابطه می­توان به تحقیقات نظیفی و همکاران در سال­های 2009 و 2010 و رضوی و همکاران در سال 2011 اشاره کرد.

در زمینه تغییرات برخی میانجی­های التهابی در تیلریوز گوسفندی نیز می­توان به تحقیق رضوی و همکاران در سال 2010 اشاره کرد.

در زمینه تغییرات برخی میانجی­های التهابی و ارتباط آن­ها با لنفوسیت­های خون محیطی در تیلریوز گاوی می توان به تحقیق رضوی و همکاران در سال 2010 اشاره کرد.

تاکنون در زمینه ارتباط آنزيم آدنوزين دآميناز با برخي از ميانجي­هاي التهابي (اینترلوکین های 1و 6 و (TNFα , IFN γدر تیلریوز گاوی تحقیقی انجام نشده است.

بنابراین اهداف پژوهش حاضر عبارتنداز:

1- آیا آنزيم آدنوزين دآميناز در سرم خون گاوهای مبتلا به تیلریوز تغییر می­کند؟

2- آیا اینترلوکین­های 6 و 1 و TNFα , IFNγدر سرم خون گاوهای مبتلا به تیلریوز تغییر می­کند؟

3- آیا ميان فعاليت آنزيم آدنوزين دآميناز و غلظت اینترلوکین­های 6 و 1 و TNFα , IFNγ سرم خون گاوهای مبتلا به تیلریوز ارتباطي وجود دارد؟

4- آیا نتايج اين تحقيق مي تواند كمكي به روشن شدن بيشتر مكانيسم­هاي ايمني درگير در بيماري تيلريوز گاوي كند؟

«فصل دوم»

«کليات»

1-2- تاريخچه

اولين بار کخ[1] در آفريقای شرقی پيروپلاسماهای[2] کوچکی را در خون گاوها مشاهده نمود. در سال 1904 تيلر[3] در آفريقای جنوبی انگلی را به نام پيروپلاسما پارووم[4] شناسايي کرد و نشان داد که اين انگل با تزريق به حيوان سالم انتقال نمي يابد. در همان سال دو نفر روسي به نام هاي شونکوسکي[5] و لوس[6] پيروپلاسم­هاي کوچکي را در خون گاوهاي قفقازي پيدا کردند و انگل را پيروپلاسما آنولاتوم[7] ناميدند. در سال 1906 تيلر، انگل کوچک ديگري را در خون گاوها يافته و آن را پيروپلاسما موتانس[8] نامید (رفيعي، 1357). در سال 1907 بتنکورت[9] و همکارانش هنگام تقسيم بندي پيروپلاسما، جنس تيلريا را براي انگل هاي کوچکي که در آفريقاي جنوبي کشف شده بود، اختصاص دادند و پيروپلاسما پارووم به تيلريا پارووم تغيير نام يافت. در سال 1910 محققان مختلف در غدد لنفي و کبد گاوان مبتلا به تب سواحل شرقي[10] اجسامي يافتند که گوندردر اين سال هويت آن­ها را کشف نمود و اثبات کرد آن­ها همان شيزونت[11] انگل مي­باشند (رفيعي،1357). در سال 1924 سرژان و همکارانش در الجزيره تيلريايي را کشف کردند و آن را تيلريا ديسپار[12] ناميدند. در سال 1932 به دنبال کارهاي گوندر، کودري و هالي چرخه زندگي انگل را کشف کردند. در سال­هاي بعد در مؤسسه رازي براي اولين بار دلپي انگل­هاي خون دام­هاي مختلف و همچنين کنه‌ها و نقش آنها را در انتقال بعضي بيماري­ها به انسان و دام را مورد توجه و مطالعه قرار داد (رفيعي، 1357).

در سال 1945 تسور[13] در فلسطين اشغالي براي اولين بار شيزونت را در بافت­هاي لنفي گوساله کشت داد و فصل جديدي را براي مطالعه­ي اين انگل گشود (رفيعي، 1357). در سال 1975 و 1977 به ترتيب شين و همکاران و سپس ملهورن و شين مراحل جنسي تيلريا آنولاتا را در کنه هيالوما آناتوليکم اکسکاواتم[14] نشان دادند (رفيعي، 1357). در ايران در سال 1314 يعني همزمان با ورود 16 رأس گاو اصيل از کشور فرانسه به مؤسسه دامپروري حيدرآباد کرج و تلف شدن 12 رأس از آن­ها، براي اولين بار تيلريوز مورد توجه قرار گرفت و از سال 1315 با تحقيقات دلپي و همکاران مشخص گرديد که عامل تيلريوز حاد در ايران تيلريا آنولاتا است که مشابه تيلريا ديسپار در الجزيره مي­باشد (هاشمي فشارکي، 1365). در سال 1976 هوشمند راد نشان داد که کم خوني حاصل از تيلريا آنولاتا مربوط به مرحله شيزونتي انگل بوده و علت اصلي کم خوني را بروز پديده اتوايميون و پادتن اتو هماگلوتينين[15] دانست (هوشمند راد، 1976).

2-2- تيلريا و طبقه بندي آن

تک­ياخته تيلريا مي­تواند بسياري از حيوانات اهلي و وحشي را در اکثر نقاط دنيا آلوده کند (دولان، 1989). اعضاي اين خانواده به اشکال گرد، بيضي و ميله­اي شکل و يا اشکال بي­قاعده در لنفوسيت­ها[16]، هيستيوسايت­ها[17] و اريتروسايت­ها[18] ديده مي­شوند (سولسبي، 1982). اين انگل­ها در سلول­هاي ميزبان توليد رنگدانه نمي­کنند و توسط کنه­هاي خانواده ايکسوديده منتقل مي­شوند (سولسبي، 1982، ملهورن و والدروف، 1988، دولان، 1982).

در اين خانواده سه جنس به نام­هاي تيلريا، هماتوکسنوس[19] و سايتوکس­زئون[20] تشخيص داده شده است (والکر، 1990، هاشمي فشارکي، 1991، رفيعي، 1357).

لواين تيلريا را مترادف سايتوکس زئون معرفي نمود اما بارنت[21] اعلام کرد که اين دو کاملاً جدا از يکديگر هستند (بارنت، 1977 و لواين، 1983). تک ياخته تيلريا به صورت زير دسته بندي شده است (والکر، 1990، ايروين، 1987، هاشمي فشارکي، 1991): زير سلسله[22] پروتوزوآ، شاخه[23] اپي کمپلکسا، رده[24] اسپوروزوآ، زير رده[25] پيروپلاسما، راسته[26] پيروپلاسميدا، خانواده[27] تيلريئيده، جنس[28] تيلريا، گونه[29] تيلريا آنولاتا.

3-2- تيلريا آنولاتا

اسامي ديگر تيلريا آنولاتا عبارتند از: پيروپلاسما آنولاتم، تيلريا ديسپار، تيلريا ترکستانيکا[30] و گوندريا[31] آنولاتا (سولسبي، 1982، لواين، 1983، رفيعي، 1357). ميزبان­ها عبارتند از گاو، گاو کوهاندار، گاو ميش­آبي و گاو ميش اهلي. آلودگي در اروپاي جنوبي، شمال آفريقا و خاورميانه (شامل هند و آسياي مرکزي) گزارش شده است (دولان، 1989، سولسبي، 1982). تيلريا آنولاتا توسط گونه­هاي مختلف کنه هيالوما منتقل مي­گردد و عامل تيلريوز مديترانه‌اي[32] يا تيلريوز گرمسيري[33] مي­باشد (سولسبي، 1982، جاب و کندي، 1985، هاشمي فشارکي، 1991، دولان، 1989).

4-2- مورفولوژي

به طور کلي انگل به دو شکل شيزونتي (داخل لنفوسيتي) و پيروپلاسمي (داخل گويچه اي) ديده مي­شود (رفيعي، 1357).

الف- فرم­هاي چند شکلي انگل در سيتوپلاسم لنفوسيت­ها خصوصاً در غدد لنفي و طحال و گاهي نيز در سلول­هاي اندوتليال عروق ديده مي­شوند اين اشکال شيزونتي را اجسام آبي کخ[34] مي­گويند. اجسام آبي کخ به فرم­هاي گرد و بي­قاعده هستند و حدود 8 ميکرومتر قطر دارند. در رنگ­آميزي رومانوفسکي[35]، سيتوپلاسم آبي رنگ است و تعدادي دانه­هاي ريز حاوي کروماتين به رنگ قرمز ظاهر مي­شوند. شيزونت­ها به دو شکل تشخيص داده شده­اند:

1- شيزونت­هاي با دانه­هاي کروماتيني بزرگ به قطر 2-4/0 ميکرومتر که ماکروشيزونت[36] ناميده مي­شوند و ماکرو مروزوآيتها[37] به قطر 5/2- 2 ميکرومتر را توليد مي­کنند (هاشمي فشارکي، 1991، باقري، 1365).

2- دانه­هاي کروماتين کوچکتر داراي قطر 8/0-3/0 ميکرومتر هستند و ميکروشيزونت[38]، ناميده مي­شوند و مولد ميکرومروزوآيت­ها[39] مي­باشند. مشاهده اين اجسام در گسترش­هاي خون مشکل مي باشد ولي تزريق خون حيوان مبتلا در مرحله حاد بيماري به حيوان سالم و ابتلاي حيوان سالم، وجود آنها را در خون ثابت مي­کند (رفيعي، 1357).

ب- حدود 70-10 درصد مروزوئيت­هايي که به داخل گويچه رسيده­اند، داراي اشکال گرد يا بيضي هستند. (مه تاو همکاران، 1988) اشکال غالب را حلقه­اي و هلالي مي­دانند (مه­تا و همکاران، 1988). اشکال ويرگولي و به ميزان کمتر اشکال آناپاسمايي (هاشمي فشارکي، 1991، سولسبي، 1982) و باسيلي (جاب و کندي، 1985) نيز گزارش شده­اند. همچنين تقسيم دو تا چهارتايي که منجر به شکل صليبي مي­گردد، ذکر گرديده است (سولسبي، 1982، اسکالم و جين، 1986، لوين، 1983، رفيعي، 1357). در رنگ­آميزي رومانوفسکي، سيتوپلاسم آبي و دانه­هاي کروماتيني به رنگ قرمز و در يک انتها مشخص مي­شوند (سولسبي، 1982، دهر و همکاران، 1987). گاهي ممکن است چندين انگل در داخل يک اريتروسيت ديده شوند (سولسبي، 1982). اشکال پاتوژن و پيروپلاسمي در داخل گويچه­هاي قرمز شبيه يکديگر ذکر شده­اند (اسکالم و جين، 1986).

5-2- سير تکاملي انگل

سير تکاملي انگل در بدن گاو و کنه شامل سه مرحله شيزوگوني[40]، گاموگوني[41] و اسپوروگوني[42] مي­باشد (سولسبي، 1982، ملهورن و والدروف، 1988، جاب و کندي، 1985، دولان، 1989، رفيعي، 1357). سير تکاملي انگل شامل مراحل زير است:

1- اسپوروزوآيت­ها[43]

2- شيزونت (اجسام کخ)

3- مروزوآيت­هاي متحرک

4- تقسيم دوتايي داخل گلبول قرمز (به ندرت)

5- ورود بعضي از مروزوآيت­ها به ساير گلبول­هاي قرمز

6- تشکيل مراحل کروي يا تخم­ مرغي شکل (مانند گامونت­ها)

7 و 8- ورود گامونت­هاي آزاد در توده ي خون به روده کنه، تشکيل ميکروگامونت­ها که با تقسيم به ميکروگامت­هاي تک هسته­اي ازدياد مي­يابند و سپس به ماکروگامت­ها متصل مي­شوند.

9- ماکروگامت

10- زيگوت با واکوئل داخلي

11 و 12- تشکيل کينت متحرک از زيگوت غير متحرک تخم مرغي درون سلول­هاي روده کنه

13- در کينت­هاي تيلريا پاروا، تقسيم هسته ممکن است قبل از ترک سلول­هاي روده آغاز شود.

14- کينت­ها در سيتوپلاسم غدد بزاقي مجدداً شروع به تقسيم هسته مي­کنند.

1-5-2- مرحله شيزوگوني در بدن گاو

در حين خون­خواري کنه، اسپوروزوآيت­هاي تک هسته­اي به همراه بزاق به بدن گاو وارد مي­گردند. اسپوروزوآيت­ها حدود 5/1 ميکرومتر قطر دارند. اين اسپروزوآيت­ها به داخل غدد لنفي منتقل شده و وارد لنفوسيت­ها مي­گردند و بعد از گذشت 5 تا 8 روز از شروع آلودگي در غدد لنفي قابل تشخيص هستند. ارگانيسم، سلول­ها را به انجام تقسيم ميتوز[44] تحريک مي­کند و لنفوسيت­ها به لنفوبلاست مبدل مي­شوند. طي چند روز انگل­ها در بافت­هاي سيستم مونوسيت-ماکروفاژي و غدد لنفي تکثير مي­يابند و به صورت ماکروشيزونت­هاي چند هسته­اي در سيتوپلاسم سلول ظاهر مي­شوند. اين­ها همان اجسام آبي کخ هستند. ماکروشيزونت­ها به طور متوسط داراي 8 هسته بوده و قطر هر کدام يک ميکرون مي­باشد. ماکروشيزونت­ها و هسته­شان با پيشرفت بيماري رشد مي­کنند و اندازه متوسط آن­ها به 8/4 ميکرون مي­رسد. سلول آلوده به ماکروشيزونت، تقسيم ميتوز انجام داده و دو سلول آلوده دختر به وجود مي­آيد.

ممکن است در اثر تحريک اين سلول­ها ميکروشيزونت­ها آزاد گردند. اين ميکروشيزونت­ها قادرند وارد لنفوسيت­هاي غيرآلوده شوند و در فعاليت به ميکروشيزونت مبدل مي­شوند. لنفوسيت­هاي حاوي ميکروشيزونت پاره شده و ميکرومروزوآيت­ها را آزاد مي کنند. مروزوآيت­هاي آزاد و متحرک قادرند وارد گلبول­هاي قرمز شوند. مروزوآيت­ها در داخل گلبول قرمز به ميزان کم تقسيم دوتايي انجام داده و پس از خروج از گلبول، گلبول­هاي سالم را هم آلوده کرده و گامونت­هاي با اشکال گرد و بيضي انگل را مي­سازد (سولسبي، 1982، ملهورن و والدروف، 1988، جاب و کندي، 1985، دولان، 1989، رفيعي، 1357).

2-5-2- مرحله گاموگوني در بدن کنه

کنه در حين تغذيه گلبول­هاي آلوده را وارد بدن مي کند. در داخل روده کنه، از گامونت­هاي آزاد که در داخل خون قرار دارند ميکروگامونت و ماکروگامونت توليد مي­شوند (ميکروگامونت نر، ماکروگامونت ماده) که از ترکيب اين دو، زيگوت حاصل مي­شود. زيگوت وارد ديواره روده کنه شده و در طي دوره پوست اندازي کنه، از حالت بيضي و بي­حرکت به شکل متحرک (کينت) در مي­آيد (سولسبي، 1982، ملهورن و والدروف، 1988، دولان، 1989، رفيعي، 1357).

3-5-2- مرحله اسپوروگوني در بدن کنه

بعد از پوست اندازي کنه ايکسوديده و تماس مجدد با يک ميزبان جديد، کينت­هاي متحرک روده را ترک کرده و وارد سيتوپلاسم سلول­هاي غدد بزاقي مي­شوند. اين سلول­ها معمولاً از نوع آسيني[45] تيپ 3 مي­باشند. شايان ذکر است که 18 نوع سلول، سازنده غده بزاقي هستند که در طي مرحله پوست اندازي و تکامل کنه تعداد آسيني­هاي غدد بزاقي 100-5 برابر افزايش يافته و کينت، سلول مناسب را انتخاب مي­نمايد (يانگ و همکاران، 1983، آنسورن و همکاران، 1988، گت لند و والکر، 1987). کينت­هايي که وارد ساير سلول­ها شوند زنده نخواهند ماند (آنسورن و همکاران، 1988). هسته کينت هاي باقي مانده تقسيم شده و اسپورونت­ها[46] را توليد مي­کند. هسته و سلول ميزبان در اثر آلودگي بزرگ مي­شوند. در داخل اين سلول­ها هزاران اسپورونت به وجود مي­آيد که اين اسپورونت­ها در هم رفته و جوانه­هايي را تشکيل مي­دهند و از اين جوانه­ها اسپروبلاست­هاي اوليه به وجود مي­آيد. از تقسيم اسپروبلاست­هاي اوليه به اسپروبلاست­هاي ثانويه، اسپوروزوآيت به وجود مي­آيد. اسپوروزوآيت­ها وارد مجاري غدد بزاقي مي­شوند، سلول ميزبان و هسته از بين رفته و باقي مانده انگل نيز در سلول باقي مي­ماند (ملهورن و والدروف، 1988). براي ديدن انگل­ها در داخل سلول­هاي آسيني غدد بزاقي کنه، قبل از ورود اسپوروزوآيت­ها به داخل مجاري غدد بزاقي، دهر و همکاران در سال 1987 از دو روش والکر و ايروين استفاده نمودند و نتايج زير را گزارش نمودند (دهر و همکاران، 1987). در روش والکر هسته سلول­هاي آسيني دچار هيپرپلازي شده و به رنگ سبز، آبي ديده مي­شوند. در روش ايروين[47] هسته به رنگ آبي متمايل به سبز با سيتوپلاسم صورتي رنگ ديده مي­شود (دهر و همکاران، 1987).

6-2- روش انتقال تيلريا

تيلريا به دو روش مکانيکي[48] و بيولوژيکي[49] منتقل مي­شود. روش بيولوژيکي خود شامل انتقال مرحله­اي[50] و انتقال داخل رحمي[51] است. البته انتقال از طريق تخم نيز گزارش گرديده اما هنوز مورد تردید است. در سال 1982 این چهار روش انتقال توسط رابینسون گزارش گردیده است (رابینسون،1982).